lördag 17 oktober 2015

Een reis naar het verleden

Je hebt van die data die je nooit meer vergeet. Je trouwdag, verjaardagen van familieleden, 9 november 1989 (tenminste als je net zoals ik een Duitse achtergrond hebt), 9-11.

Bron: http://aviacrash.nl/
Voor mijn schoonmoeder is 20 oktober 1948 zo'n datum. Op die dag verongelukte een toestel van KLM bij het Schotse plaatsje Tarbolton, niet ver van de luchthaven Prestwick. Hierbij kwamen alle 40 inzittenden om het leven. Annie was toen een tiener die 's ochtends op de naaischool zat en 's middags vaak voor haar tante, een Tilburgse zakenvrouw, in het huishouden moest gaan werken. De dag na het ongeluk verslond zij eerst alle krantenberichten over de vliegramp voordat zij bij haar tante aan het werk ging. Zij was vooral begaan met het lot van haar stadsgenoot, de 25-jarige stewardess Elsie Feij, die de crash had overleefd maar uiteindelijk toch aan haar verwondingen overleed. Vandaag de dag herinnert zij zich nog menig detail.


Haar verhaal over de crash van de 'Nijmegen' maakte mij nieuwsgierig. Wat kon ik nog meer te weten komen over Elsie Feji en de vliegramp bij Prestwick?

Een eerste zoekactie in Google leverde al wat informatie over de oorzaak van het ongeluk: in dichte mist vloog de Lockheed Constellation na een doorstart tegen hoogspanningskabels en stortte brandend neer. Ik ontdekte ook dat er kamervragen waren gesteld over de geestlijke verzorging van de slachtoffers. De manier waarop de vragen aan de Minister van Verkeer en Waterstaat geformuleerd zijn, doet mij erg denken aan huidige kamervragen. Veel lijkt in de laatse 70 jaar niet veranderd:

  • Heeft de Minister op enigerlei wijze kennis genomen van de omstandigheid, dat bij de ramp van de „Nijmegen" te Prestwick minstens twee der slachtoffers, te weten mejuffrouw Elsie Feij uit Tilburg en de heer Van Overbeek uit Breda, bedoelde ramp nog gedurende verschillende uren hebben overleefd en om bijstand van een R.-K. priester hebben verzocht en (of) doen verzoeken? 
  • Is de Minister op de hoogte van de diepe ontzetting, die in den lande en speciaal in beide genoemde steden van persoon tot persoon leeft over het o.m. door „Rooms Leven" van 30 October 1948 gepubliceerde en o.m. door de vader van mejuffrouw Elsie Feij verklaarde feit, dat aan dit verzoek om geestelijke bijstand door een R.-K. priester geen gevolg is gegeven? 
  • Is de Minister niet van oordeel, dat de twee zonen van een Engelse mijnwerker, die aan hiergenoemde Nederlandse slachtoffers in hun laatste ogenblikken gebed en opbeuring tot gebed hebben verstrekt, méér aanspraak kunnen maken op het respect van het Nederlandse volk dan de personen en instanties, die, doende met de lichamelijke verzorging en de gehele verzorging onder hun gezag hebbende, de geestelijke belangen uit het oog hebben verloren? 
  • Is de Minister bereid te doen onderzoeken of de „service" der K.L.M, in dit opzicht wel of niet voldoende is geweest en de uitslag van dit onderzoek, mede ter genoegdoening aan de openbare mening, te publiceren?

Vervolgens zocht ik in Delpher, de krantendatabase van de Koninklijke Bibliotheek. Een goudmijn met meer dan 1,5 miljoen tijdschriftenpagina's die woord voor woord doorzocht kunnen worden. Er zijn 108 krantenartikelen te vinden over de vliegramp bij Prestwick: foto's van het veronglukte toestel, van de crewleden en de omgekomen BN'ers, uitgebreide verslagen van de crash, rapportages van de diverse begrafenisplechtigheden, korte biografien van de bemanningsleden. Ik weet nu dat Elsie in 1924 in Maastricht is geboren, dat zij voor indiensttreding bij de KLM als tandartsassistente heeft gewerkt en dat de rouwstoet op 28 oktober van het woonhuis aan de Burgemeester van Meursstraat naar de parochiekerk aan de Ringbaanweg trok. Dankzij mijn schoonmoeder die zich herinnerde dat haar stadsgenoot op de Tilburgse begraafplaats Korvel begraven werd, kon ik via online-begraafplaatsen.nl zelfs een foto van haar grafmonument vinden.

Bron: De Gooi & Eemlander 21-10-1948
Van alles wat ik in de diverse Nederlandse kranten over deze vliegramp heb gelezen, intrigeren mij twee dingen in het bijzonder. Ten eerste de crewlijst, overal toepasselijk bemanningslijst genaamd: de crew bestond namelijk uit negen mannen en één vrouw: Elsie. Er waren destijds ook veel meer techneuten aan boord dan tegenwoordig: behalve de gezagvoerder en de twee co-piloten de eerste en tweede radiotelegrafist alsmede de eerste en tweede boordwerktuigkundige. Het moest wel dringen geweest zijn in de cockpit. Spannend vind ik ook de berichten over de vondst van diamanten bij het verongelukte toestel, die noch in de vrachtbrieven noch in de papieren van de douane stonden vermeld. Ik heb nog niet kunnen ontdekken of het geheim van deze mysterieuse lading is ontrafeld. Schuilt hierin misschien stof voor een spannend boek?

Tijdens mijn zoektocht kwam ik op een gegeven moment ook terecht op de blog van oud-KLMer Peter Offerman, die een artikel aan het ongeval van de 'Nijmegen' wijdt. Dankzij Offerman weet ik nu dat er in het Polygoonjournal verslag is gedaan over het vliegtuigongeluk. Het filmpje uit 1948 kan tegenwoordig online worden bekeken op de site van de NPO. Offerman heeft mij ook iets geleerd over mijn eigen geschiedenis: de KLM groeide na de Tweede Wereldoorlog mede dankzij de snelle uitbreiding van het intercontinentale lijnennet enorm vlug, maar ook omdat een belangrijke concurrent, de Duitse Lufthansa, gedurende de eerste 10 jaren na de Tweede Wereldoorlog niet mocht vliegen.

Aanstaande dinsdag is het 67 jaar geleden dat de 'Nijmegen' is neergestort. Ik denk dat ook ik deze datum niet meer zo gauw ga vergeten, te meer omdat Elsie Feij op 21 oktober is overleden, op het patroonsfeest van de heilige Ursula.

Inga kommentarer:

Skicka en kommentar